Deze Bollebooswichtpagina is gekoppeld aan de Stapperloot-route Dendermonde.
Wandel deze route met je smartphone.

ACTIVISME
Een deel van de Vlaamse Beweging ziet een kans voor het realiseren van hun grieven ten aanzien van de Belgische staat in samenwerking met de Duitse bezetter tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hier en daar wordt zelfs aan Vlaamse onafhankelijkheid gedacht. Ma         ar er zijn ook flaminganten die elke samenwerking met de Duitsers afwijzen en dan ook niet tot de activisten worden gerekend.

Flamenpolitik
In oktober 1914 richt dominee Jan Derk Domela Nieuwenhuis Nyegaard – een stroman van de Duitsers – in Gent de groep Jong-Vlaanderen op, wat als het begin van het activisme wordt gezien. De Duitse bezettingsmacht hoopt via de activisten België onder controle te kunnen houden en de Vlaamse bevolking voor zich te winnen door diverse vooroorlogse eisen van de Vlamingen in te willigen. Dat is de zogeheten Flamenpolitik, stokpaardje van gouverneur-generaal Moritz von Bissing.
Ook de Zuid-Afrikaanse Boerenopstand tegen de Britten in 1914 en verzetsbewegingen in Polen, Tjechoslowakije en Ierland doen flaminganten in het activisme belanden.
Maar doordat de Duitse bezetter nogal wat onaangename maatregelen aan de Vlaamse bevolking oplegt, zoals voedselrantsoenering, dwangarbeid en opeising, heeft het merendeel van de bevolking niet veel op met dat activisme.

Gentse universiteit vernederlandst
Nota bene buiten medeweten van de activisten wordt in 1916 de tot dan toe Franstalige Gentse universiteit vernederlandst in het kader van de Duitse Flamenpolitik. De Dendermondse jurist en letterkundige Lodewijk Dosfel speelt hierbij wel een rol, maar vindt niet dat hij daarom heult met de Duitsers, hij ziet het als een ontwikkeling die er sowieso zou zijn gekomen. Maar het wordt nog wachten tot 1930 voordat de Gentse universiteit door de Belgische overheid wordt vernederlandst.

Op 4 februari 1917 richt de Duitse regering zelf de Raad van Vlaanderen op om het activisme internationaal legitiem te maken via erkenning door Berlijn. Generaal von Bissing voert zelfs op 21 maart 1917 een bestuurlijke scheiding tussen Vlaanderen en Wallonië door, waarna op 22 december van dat jaar op instigatie van August Borms de Raad de Vlaamse onafhankelijkheid uitroept, afgezwakt tot autonomie door de Duitsers, die België niet meteen willen splitsen.

Veroordelingen en amnestie
Direct na afloop van de Eerste Wereldoorlog wordt snel komaf gemaakt met het activisme. Leiders worden gearresteerd of wijken uit naar het buitenland. Krijgsraden en Hoven van Assisen spreken zo’n driehonderd veroordelingen uit, grotendeels bij verstek omdat de personen niet meer in België zijn. Uiteindelijk wordt niemand terechtgesteld, wel krijgen ambtenaren – ook Franstaligen die iets te ijverig hebben meegewerkt met de bezetter – tuchtmaatregelen opgelegd of worden soms ontslagen.

Uiteindelijk komt er in 1929 een Uitdovingswet, waarbij resterende straffen niet meer worden uitgevoerd, zonder daarom uitgewist te worden. En in 1937 worden veroordelingen geschrapt uit het persoonlijke strafregister. Toch zal de Vlaamse Beweging blijven ijveren voor amnestie, waarbij dan de veroordeling wordt teruggedraaid en niet langer bestaat.

Klik voor andere routes op Routes.
Voor andere Bollebooswicht-items klik je op Bollebooswicht.