Deze Bollebooswichtpagina is gekoppeld aan de Stapperloot-route Dendermonde.
Wandel deze route met je smartphone.

François de la KETHULLE VAN RYHOVE
° Wondelgem, 1531.
† Utrecht, 15 juni 1585 ?

 Een man met een lange naam, waarvan het achterste deel geërfd is en van een heerlijkheid nabij Ninove komt. Zijn geboortehuis stond in Wondelgem bij Gent, het intussen verdwenen kasteel Everstein.

Gent heeft een belangrijke rol in ’s mans leven gespeeld, met name in de periode dat daar een godsdienststrijd tussen katholieken en calvinistische protestanten plaatsvindt. François staat aan de calvinistische kant, maar niet extreem. Hij heeft goede contacten met Willem van Oranje, die godsdienstvrede nastreeft, waarbij elk geloof toegelaten wordt. Zo wil Oranje voorkomen dat er wordt ingegrepen vanuit Spanje, waar koning Filips II een katholieke pilaarbijter is, die niets van godsdienstvrijheid wil weten.

Duitse huurlingen in Dendermonde
Van Ryhove’s kennismaking met Dendermonde start als hij op vraag van de Staten van Vlaanderen daar onderhandelt  met kolonel de Polweiler. Die voert in Dendermonde het bevel over Duitse huurlingen in Spaanse dienst, die al heel wat maanden geen soldij hebben gezien en dreigen de stad te gaan plunderen. François zorgt voor een gedeeltelijke betaling van de achterstal en dat blijkt voor de huurlingen het sein terug naar Duitsland te vertrekken. Wanneer Van Ryhove ook nog een paar muiterijen kan verhinderen, benoemen de Staten hem tot grootbaljuw van Dendermonde.

Veel tijd brengt hij echter niet door in die stad. In 1577 roept hij samen met familielid Jan van Hembyse een calvinistische Gentse Republiek uit, waarbij hij de gouverneur van Vlaanderen, de hertog van Aarschot, gewoonweg gevangen neemt en de bisschoppen van Ieper en Brugge in hechtenis plaatst. Er wordt in Gent een Raad van XVIII opgericht om Gent te besturen en op 29 november 1577 wordt Willem van Oranje daar met de nodige luister ontvangen.

Radicaal tegenover gematigd calvinisme
Maar er ontstaat snel een meningsverschil over de aanpak van de katholieken tussen François en Jan van Hembyse, waarbij de laatste de radicale toer op gaat. Aanvankelijk wint de visie van Van Hembyse, die in 1597 zelfs een machtsgreep doet en Gent volledig onder calvinistisch bestuur brengt. Willem van Oranje moet gaan sussen en dat lijkt te lukken als op 16 december 1578 in Gent de godsdienstvrede wordt afgekondigd, waarbij katholieken en calvinisten elk hun eigen geloof naast elkaar kunnen belijden.

Maar enkele maanden later loopt het weer mis, kerken worden geplunderd, priesters opgepakt, van Ryhove ontvlucht Gent. Oranje komt opnieuw ingrijpen, Van Hembyse vlucht naar Duitsland en Van Ryhove is opnieuw aan de macht als grootbaljuw van Gent.

Intussen is Alexander Farnese voor de Spaanse koning Filips II bezig stad voor stad in de Nederlanden te heroveren, waarbij hij calvinisten de tijd geeft om uit zo’n stad te vertrekken. Die soepele regeling ziet de Gentse magistraat wel zitten, zij willen met Farnese onderhandelen over een verzoening van Gent met Spanje. Dat kan natuurlijk niet voor Oranjefan Van Ryhove, die zich terugtrekt in Dendermonde.

Als in augustus 1583 Van Hembyse vanuit zijn ballingschap wordt teruggeroepen naar Gent, wil Van Ryhove met een sterke troepenmacht Gent innemen, maar komt voor gesloten stadspoorten te staan. Alleen hijzelf mag naar binnen en hij doet dat ook in de verwachting dat hij de magistraat zal kunnen overtuigen trouw te blijven aan Oranje en de Staten-Generaal. Maar hij ervaart dat zijn vroegere populariteit niet langer aanslaat en kan zelfs ternauwernood ontsnappen aan de teruggekeerde Van Hembyse, die hem wil aanhouden. Maar als later Van Hembyse zelf bereid blijkt om zelf met Farnese te onderhandelen, wordt hij op zijn beurt gearresteerd en in augustus 1584 ter dood gebracht.

François’ vergeefse zoektocht
Nu begint voor François de la Kethulle de Ryhove een lange tocht om hulp te zoeken voor een herovering van Gent. Eerst naar Antwerpen, waar burgemeester Marnix van Sint-Aldegonde hem geen sterk leger kan geven. Dan naar de Staten van Holland in Leiden, die enkel vage beloften verstrekken, waarbij de moord op Willem van Oranje in Delft op 10 juli 1584 een extra tegenslag betekent. En na Oranjes begrafenis in augustus, blijkt een maand later Gent in handen van Farnese te zijn gevallen, waarbij ook nog eens François eigendommen en goederen verbeurd zijn verklaard. Van Ryhove vertrekt naar Engeland in de hoop steun te vinden bij koningin Elisabeth, maar dat levert ook al niets op.

Terug in Holland trouwt François de la Kethulle de Ryhove eerst nog voor een derde keer in Delft op 3 november 1584 met Cornelia Poussens, maar dat zal geen lang huwelijk worden. Volgens een Gents document zou François op 15 juni 1585 in Utrecht overleden zijn, maar andere bronnen houden het op 1586 en één zelfs op 14 juni 1592 in Haarlem. Mysterie alom, wat het stadsbestuur van Gent er niet van weerhoudt een Frans van Ryhovelaan te creëren.

Klik voor andere routes op Routes.
Voor andere Bollebooswicht-items klik je op Bollebooswicht.