Deze Bollebooswichtpagina is gekoppeld aan de Stapperloot-route La Louvière
Wandel deze route met je smartphone.
JEAN-MICHEL FOLON
° Ukkel, 1 maart 1934
† Monaco, 20 oktober 2005
Na een gelukkige jeugd aan de rand van het Brusselse Zoniënwoud, gaat de op 1 maart 1934 in Ukkel geboren Jean-Michel Folon architectuur studeren aan het Hoger Instituut van La Cambre in Brussel-Elsene. Maar de jongen is meer geïnteresseerd in het scheppen vanuit een filosofisch gedachtegoed, dan in de eerder mathematische creativiteit van een bouwkundige. Daarom zet hij in 1955 op z’n 21ste een punt achter deze studie en vertrekt naar Parijs. Hij vindt er een onderkomen in een tuinierspaviljoen in Bougival aan de rand van de Franse hoofdstad. In enkele maanden tijd ontwikkelt Jean-Michel er zijn typische eigen stijl, een mengeling van humor, pathetiek en fantasie in esthetische vormen gegoten, hetgeen resulteert in poëtische werkstukken. Zijn icoon wordt een mannetje met een hoed, dat permanent op zoek is naar een betere wereld. En zijn kunst is toegankelijk voor alleman, je hebt er geen ingewikkelde uitleg bij nodig.
Na vijf jaar tekenen, komt Folon in 1960 voor het eerst met zijn werk naar buiten en moet ervaren dat in Frankrijk niemand op hem zit te wachten. Daarom trekt hij naar New York en stuurt zijn tekeningen op naar tijdschriften als Horizon, Esquire en The New Yorker. Die publiceren zijn werk, zonder hem ook maar te hebben ontmoet. Dat geeft hem een reden om nog enige tijd in de Verenigde Staten te blijven hangen.
Vanaf 1967 begint Folon ook boeken te illustreren. Eerst wordt dat Le Message van de Italiaanse auteur Giorgio Soavi, waarna Franz Kafka en Ray Bradbury onder handen worden genomen in opdracht van schrijfmachinefabrikant Olivetti. Dan volgt in 1968 toch erkenning door Frankrijk; Folon mag een muurschildering met daarin 500 lichtjes verwerkt maken voor het Franse paviljoen van de Triënnale van Milaan en in de Galerie de France stelt hij 60 werken tentoon. Voor het Museum of Modern Art van New York illustreert hij een eindejaarsboek en het jaar daarop volgt een eerste New Yorkse expo in de Lefebre Gallery.
Dan wordt het kennelijk tijd om ook andere delen van de wereld te veroveren. In 1970 bezoekt Jean-Michel Japan, waar hij zowel in Tokio als Osaka exposeert. Direct daarna krijgt hij ook in eigen land erkenning, want hij mag deelnemen aan de 35ste Biënnale van Venetië als onderdeel van de Belgische inzending. In oktober 1970 volgt er een expositie in de Milanese Galleria del Milione. De tentoonstellingen volgen elkaar nu op: 1971 Musée des Arts Décoratifs (Parijs), Palais des Beaux Arts (Charleroi), Musée d’Art Moderne (Brussel), Castello Sforezesco (Milaan), plus in 1972 Art club van Chicago.
Folon illustreert in 1973 La métamorphose van Franz Kafka en zijn aquarellenreeks La Mort d’un arbre met eigen teksten wordt in 1973 in Frankrijk uitgebracht. De bekende kunstenaar Max Ernst laat er bij wijze van voorwoord een originele lithografie van hem in opnemen. In hetzelfde jaar volgt de selectie voor de Belgische deelname aan de 12de Biënnale van Sao Paolo in Brazilië, waar hem de Grote Prijs wordt toegekend.
Magic City is een muurschildering van 165m², die Folon in 1974 voor het Brusselse metrostation Montgomery realiseert. Ook in 1974 maakt hij etsen en aquatinten bij het boek Les Ruines Circulaires van Jorge Luis Borges. Een tweede muurschildering Paysage in opdracht van Olivetti volgt in 1975, nu in het Londense Waterloo Station. In het volgende jaar verzorgt Jean-Michel enkele magazinecovers, waaronder vier voor Times.
Het succes van boekillustraties wordt in 1978 voortgezet met Alcools en Calligrammes van Guillaume Apollinaire, het jaar daarop gevolgd door het illustreren van Ray Bradbury’s Marskronieken en het complete oeuvre van Jacques Prévert in zeven delen en in 1980 met twaalf aquarellen en collages bij L’Automne à Pekin van Boris Vian plus etsen en aquatinten bij L’inutile beauté van Guy de Maupassant..
Weer een nieuw aspect van het creatieve talent van Jean-Michel Folon komt in 1981 aan de oppervlakte. Dan verzorgt hij de decors van een werk van Giacomo Puccini voor een opvoering in Genève. Bij een uitvoering van het muzikale werk L’Histoire du soldat van Igor Stravinsky in Brussel worden lichtbeelden van Folon geprojecteerd.
Opnieuw een nieuwe discipline in 1983, wanneer Folon enkele kortfilms maakt in New York, Los Angeles en New Orleans. Hij gaat zelf acteren in L’Amour Nu, een film van Yannick Bellon. De reeks boekillustraties wordt in 1984 voortgezet met Pluies de New York van Albert Camus. En het jaar daarna volgt een enorme muurschildering over veertien verdiepingen aan de Parijse Porte d’Italie.
1986 wordt het jaar waarin Jean-Michel Folon zich aan beeldhouwen gaat wagen. Hij start bescheiden met houten sculpturen, die hij verft. Daar blijft het even bij. Want in 1988 heeft hij het druk met het ontwerpen van een embleem voor de 200ste verjaardag van de Franse Revolutie, illustreert hij met 30 tekeningen de ‘Universele Verklaring van de Rechten van de Mens’ voor Amnesty International met een voorwoord van Javier Pérez de Cuéllar, dan secretaris-generaal van de VN. Ook voor Unicef draagt hij bij aan een campagne, waarbij zijn tekeningen zelfs op koektrommels verschijnen. Voor het Palais des Congrès in Monte Carlo ontwerpt hij in 1989 een wandtapijt van 80m².
Het beeldhouwen krijgt een vervolg in 1991 met personages in klei, gips en marmer. Dan worden ook de eerste bronzen beelden gegoten. Alsof dat allemaal nog niet volstaat, gaat Folon het jaar daarop ook glasramen ontwerpen voor een kapel in het Zuid-Franse Mont-Agel. De realisatie van de ramen gebeurt door Les Ateliers Loire in Lèves bij Chartres. In datzelfde 1992 tekent hij postzegels voor de Paralympics die dan in het Franse Tignes doorgaan: vogels met een handicap. Hij voelt een band met mindervaliden, Folons zoon is autist.
Glasramen voor de 12de-eeuwse kerk van het Franse plaatsje Burcy volgen in 1997. In datzelfde jaar komt op een golfbreker aan het Albertstrand in Knokke zijn mannetje-met-hoed plaatsnemen onder de titel La Mer, ce grand sculpteur, een beeld dat bij vloed deels door het zeewater wordt overspoeld. Als kind kwam Jean-Michel jaarlijks in deze badplaats op vakantie. Intussen is dat beeld verplaatst omdat het opspuiten van het strand met zand het ongeveer had bedolven.
In het Warandepark van Brussel zet Folon zijn Le messager / De bode neer, ter herdenking van de vermoorde kinderen uit de affaire Dutroux, die heel het land in rep en roer heeft gezet.
De milleniumwissel wordt gemarkeerd door het oprichten van de Fondation Folon, de Folon Stichting, op 27 oktober 2000. In de 19de-eeuwse kasteelhoeve van het vroegere Solvay-domein in Terhulpen, niet ver van de plek waar Jean-Michel zijn jeugd doorbracht, wordt een museum ingericht, waar in 14 zalen via 300 werkstukken een overzicht van zijn artistieke loopbaan wordt gegeven. Die is dan nog niet ten einde, want in 2002 gaat Folon zich aan keramiek wagen. En in 2003-‘04 volgt het ontwerp van de zes glasramen voor de romaanse Sint-Stevenskerk (Saint-Etienne) in Waha, waarin fragmenten uit het levensverhaal van de heilige worden uitgebeeld.
In 2003 wordt Jean-Michel Folon benoemd tot ambassadeur van Unicef en reikt de Franse president hem het Legioen van Eer uit op het Elysée.
Op 20 oktober 2005 overlijdt Jean-Michel Folon op 71-jarige leeftijd aan leukemie in het kleine land waar hij zijn atelier heeft, Monaco. Op zijn visitekaartje stond onder zijn naam enkel te lezen: “Agence de voyages imaginaires”. Die droombeelden blijven bestendig aanwezig op vele plaatsen van de wereld en op heel wat plekken in België.
Oeuvre (onvolledig en enkel standbeelden, muurschilderingen, glasramen):
België – sommige beelden komen in meer exemplaren voor:
1974 Magic City, muurschildering, olieverf op doek.
Metrostation Montgomery, zijde Sint-Michellaan, Sint-Lambrechts-Woluwe.
1992 Grand oiseau / Grote vogel, brons.
Grote Zavel, in rond plantsoen, Brussel.
1995 La fontaine aux oiseaux / De vogelfontein (man tussen vogels), groen gepatineerd brons.
Vijvertje, Alfred Solvaylaan t.h.v. nr. 217 / Terhulpsesteenweg, Watermaal-Bosvoorde.
1996 Quelqu’un, brons.
Kasteel van Seneffe, Rue Lucien Plasman 7-9, Seneffe.
1997 Le messager / De bode (hand met vogel), brons.
Gedenkteken voor door Marc Dutroux vermoorde kinderen.
Warandepark, Wetstraatzijde, Brussel.
1997 La mer, ce grand sculpteur (zittende man in branding), brons.
Enkel zichtbaar bij laag water.
Golfbreker voor Albertstrand, Knokke-Het Zoute.
1999 Voler (man met propellor), brons.
Luchthaven Brussel-Nationaal, 4de etage Internationale reizigers, Zaventem.
2000 Tête / Hoofd (hoofd met hoed), brons.
Voortuin, Elisabethlaan 251, Knokke-Heist.
2001 La ville en marche (robot van huizen), brons.
Vooruitgangsstraat / Weldadigheidsstraat nabij Proximustower, Brussel-Sint-Joost-ten-Node.
2001 Quelqu’un, brons.
Jardin de l’Elysette, Quai de Meuse, Jambes.
2002 Le savoir / Het weten (man met boekhoofd), brons.
Middelheimcampus Universiteit Antwerpen, Middelheimlaan 1, Antwerpen.
2003 Loin (man die in de verte kijkt), brons.
Parking Rue Neuve, Marche-en-Famenne.
2004 Zes glasramen met verhaal van Sint-Stefanus.
L’ Église Saint-Etienne, Place de l’Église, Waha.
2005 Tien glasramen met vogels.
L’ Église Saint-Etienne, Place de l’Église, Waha.
2008 Grande pluie (man onder paraplufontein), brons.
Albert I-laan 27, gelijkvloers Proximustower, Brussel-Sint-Joost-ten-Node.
2009 La fontaine aux oiseaux (man tussen vogels), brons.
Louvain-la-Neuve.
2009 Fontaine aux poissons (man met vissen), brons.
Bij Kleppermolen, Rue du Moulin, Neufchâteau.
???? L’homme qui marche / De wandelaar, brons.
Chaussée de Bruxelles, rondpunt met Avenue Ernest Solvay, La Hulpe.
???? Évasion, gepatineerd brons.
Buitenland – sommige beelden komen in meer exemplaren voor:
1975 Paysage, muurschildering.
Waterloo Station (gesloten), Londen (Engeland).
1985 Muurschildering.
Nabij Grande bibliothèque de Paris, Porte d’Italie / Rue National 180, Parijs (Frankrijk).
1990 Muurschildering, mozaïek en aquarel.
Hotel-restaurant Galeries des Arcades, Place des Arcades 16, Biot (Frankrijk).
1992 Glasramen.
Mont-Agelkapel, Peille (Frankrijk).
1997 Vijf glasramen over het leven van Sint-Amandus.
12de-eeuwse Saint-Amandkerk, Grande-Rue, Burcy (Frankrijk).
1998 Tapijt van Aubuson, 80 m².
Auditorium Rainier III, Boulevard Louis II, Monaco (Monaco).
1998 Glasramen.
Pisekapel, Le Rocal, Quissac (Frankrijk).
2001 Hommage a Pessoa / Le savoir, brons.
Largo de São Carlos, Lissabon (Portugal).
2001 Grand oiseau, wit marmer.
Kruispunt Viale Apua en Via Unità d’Italia, Pietrasanta (Italië).
2002 Pluie de roses, keramiek.
Karmelietenkapel, Boulevard d’Italie 54, Monaco (Monaco).
2003 Schilderijen, beeldhouwwerk en glasramen.
Voormalige kapel Pénitents Blancs, Place de l’église, Saint-Paul de Vence (Frankrijk).
2003 Mosaïque pour la paix, mozaïek met duiven.
Parco XVI Settembre, Largo Risorgimento, Viareggio (Italië).
2005 Vijf glasramen: Les oiseaux, Le temps, Planètes, L’homme bleu, Over the rainbow.
Hotel Monte-Carlo Bay, Avenue Princesse Grace 40, Monaco (Monaco).
2005 La Pluie / La Pioggia (man met paraplu), fontein, brons.
Obi Hall Teatro Tenda, Via Fabrizio De André, Firenze (Italië).
2005 La liberté, mozaïek en bronzen fontein.
Hoteltuin Le Moulin de Mougins, Notre-Dame de Vie, Mougins (Frankrijk).
2007 La fontaine aux oiseaux, brons.
Place de la Visitation, Monaco.
2008 La fontaine aux oiseaux (man tussen vogels), groen gepatineerd brons.
Parc Borély, Avenue du Prado, Marseille (Frankrijk).
2008 L’envol, brons.
Place Neuve, Saint-Paul de Vence (Frankrijk).
2008 La fontaine aux poissons (man met vissen), brons.
Place de la Mission, Revel (Frankrijk).
2009 Voyage, brons.
Citygarden, Market Street 801, Saint-Louis (U.S.A.).
2011 Un oiseau; Chat-oiseau; Chat; Vingt-cinquiéme pensée; Méditerranée; Panthére; Walking; Je me souviens; Partir (panorama door kofferomtrek); L’envol.
Giardino delle Rose, Via Guiseppe Poggi 2, Firenze (Italië).
Klik voor andere routes op Routes
Voor andere Bollebooswicht-items klik je op Bollebooswicht