Deze Bollebooswichtpagina is gekoppeld aan de Stapperloot-route Boechout
Wandel deze route met je smartphone.
JOS HERTOGS
°17 augustus 1861
† 27 februari 1930
Oeuvrelijst onderaan.
Joseph Hertogs wordt op 17 augustus 1861 in Antwerpen geboren als zoon van Cornelius Hertogs en Pauline Parteau. De familie is vanuit het Nederlandse Bergen-op-Zoom naar Antwerpen gekomen, waar Corneel koster is in de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de huidige Antwerpse kathedraal. Jos krijgt zijn opleiding aan de Antwerpse Academie van Schone Kunsten, waar hij les krijgt van bekende namen als Pieter Dens en François Baeckelmans, bij welke laatste hij als stagiair zijn carrière begint. Na zijn huwelijk in Antwerpen op 3 oktober 1885 met Maria Kreitz begint hij voor zichzelf te werken en kent direct veel succes met huizen voor de Antwerpse notabelen, adel en zakenwereld. Ook in de rest van de provincie Antwerpen, in Brussel en Brugge heeft hij opdrachten gerealiseerd.
Een van zijn eerste opdrachten is het ontwerp van een gebouw aan de Meir voor bank en verzekeringsmaatschappij Lloyds Belge in 1885, waarin vandaag kledingketen H&M huist.
Vanaf midden 19de eeuw is er een grote aanwezigheid in Antwerpen van uit Duitsland afkomstige zakenlui, die vaak van huis uit protestants-christelijk of joods zijn. Voor die nieuwkomers bouwt Hertogs kerken: in 1892-’93 een Duitse Evangelische Kerk nabij het Stadspark in de Bexstraat 9-11, pal ernaast op nr.13 en in hetzelfde jaar de Vlaams-Evangelische Christuskerk. De eerste wordt in 1979 gesloopt, de andere staat er nog steeds, weliswaar lichtjes verbouwd. Voor de traditionele joodse gemeenschap Shomré Hadass – ‘de Behoeders van het Geloof’ – neemt Jos Hertogs de bouw van de grote synagoge op het Zuid over van architect Eduard Stordiau, een gebedshuis in Moorse stijl, ingewijd op 26 ELOUL 5653, lees 7 september 1893.
Wanneer de Duitse gemeenschap ook financieel bijdraagt via een legaat van weduwe Grisar-Govaerts à 150.000 Belgische frank voor een neutraal Zeemanshuis, wordt Hertogs door de initiatiefnemer, het Antwerpse stadsbestuur, ook met die opdracht belast. Het gebouw aan de Ankerrui zal van 1895 tot 30 september 1954 dienst blijven doen, waarna wordt verhuisd naar een nieuwbouw aan de Falconrui, die op zijn beurt in 2014 weer gesloopt is nu zeemanshuizen niet meer nodig zijn omdat schepen tegenwoordig nog maar enkele uren of hooguit één dag de Antwerpse haven aandoen. Leden van de bemanning worden nu bij langere ligtijden op het vliegtuig gezet en meteen naar huis of naar een andere bestemming gevlogen.
Een jaar later, 1896, komt de woning van koopman Gustave Albrecht gereed, met een renaissancegevel met Venetiaanse loggia aan de Ernest Van Dijckkaai 8. Nadat hier een tijdlang klasse-restaurant La Rade (De – Antwerpse – Rede) was gevestigd, is het gebouw gekocht door de Koninklijke Belgische Redersvereniging, die het gelijkvloers in bruikleen geeft aan het Eugeen Van Mieghem museum. Hertogs mag er tussen 1897 en 1901 een gebouw aan vasthaken, dat een flink stuk Suikerrui inneemt en destijds bekend stond als het Hanzahuis, een kantoorgebouw voor de Duitse zakenman-bankier Wilhelm von Mallinckrodt, vandaag eerder bekend bij het uitgaande publiek als het Stadscafé.
Tussen 1901 en 1904 zorgt Jos Hertogs ervoor, dat de waardevolle kunstverzameling van de zopas fataal van zijn paard gevallen ridder Fritz Mayer van den Bergh een passend onderkomen krijgt in een gebouw naast het woonhuis van de familie in de Lange Gasthuisstraat. De voorgevel is een vrije kopie van de in 1884 gesloopte pastorie van de Sint-Walburgisparochie, gecombineerd met een gevel uit de Zakstraat, die de familie reeds als tijdelijk huis ‘De Drij Coningen’ liet optrekken in de wijk Oud-Antwerpen op de Wereldtentoonstelling van 1894, alles in opdracht van Fritz’ moeder Henriette van den Bergh. Voor deze opdrachtgeefster zal Hertogs nog een aantal huizen bouwen in de zuidelijke wijk rond de Markgravelei en een meer sociaal project realiseren in Mortsel met een bejaardengesticht en arbeiderswoningen.
Voor de Antwerpse bankier en zakenman Edouard Thys bouwt Hertogs een woning met een gevel die geïnspireerd is op de Franse 18de-eeuwse herenhuizen. Negen spelende kinderen en een guirlande van bloemen en vruchten in het fronton symboliseren welvaart en vertrouwen in de toekomst. In 1937 koopt de 60-jarige rentenier en vrijgezel Pieter Smidt van Gelder het huis. Deze zoon van vermogende Amsterdamse papierfabrikanten laat architect De Winter op de bel-etage een privémuseum inrichten voor zijn collectie schilderijen, luxenijverheid en interieurkunst uit de periode 1600-1930. Tuinarchitect Wachtelaer legt de tuin opnieuw aan. In 1949 schenkt de inmiddels tot Belg genaturaliseerde Smidt van Gelder zijn woning en kunstcollectie aan de Stad Antwerpen, die het gebouw een jaar later opent als Museum Smidt van Gelder. Na een brand in 1987 wordt het museum gesloten en de kunstcollectie in veiligheid gebracht. Nu is deze opgeslagen in het Museum aan de Stroom (MAS) en wordt gezocht naar een privépartner om het gebouw opnieuw een functie te kunnen geven die toegang voor het brede publiek waarborgt. De tuin is al die jaren wel onderhouden.
In 1903 is Jos druk doende met het optrekken van een groot warenhuis voor de Duitser Leonhard Tietz aan de Meir. “Tausendfach alles unter einem Dach” is de leuze van Tietz, waar onder andere de strooien hoeden worden verkocht, die in Antwerpen nog altijd bekend staan als een ’tits’. Vandaag heet die zaak Galeria Inno.
En in 1910 wordt de familie Osterrieth – ook al deel van de Duitse kolonie – klant, voor de uitbreiding van hun woning, het Osterriethhuis aan de Meir en de bouw van Magazijn La Cloche / De Klok aan het Hessenplein 2, hoek Oude Leeuwenrui, waarvan de naam verwijst naar de vroegere brouwerij De Bel aan de Oude Leeuwenrui, waar ooit heel wat brouwerijen actief waren.
Wie vandaag leerling is aan de Kunsthumaniora aan de Karel Oomsstraat heeft daar wellicht een rotonde met muziekzaal en wintertuin anno 1910 gezien, die hoorden bij het herenhuis van de familie Fester. Dat huis is nu het schoolgebouw geworden.
In 1923-’24 volgt dan de samenvoeging van herenhuis Grisar met het oude Postmeesterhuis aan de Lange Gasthuisstraat 9-11 in opdracht van de Banque de Commerce, waarin vandaag de chique kledingwinkel Verso onderdak vindt.
Later heeft Jos Hertogs de leiding over zijn architectenbureau aan een jongere collega overgelaten, Gerard De Ridder, met wie hij in 1928 een associatie aangaat. Maar hij is zelf actief gebleven tot zijn dood op 27 februari 1930. Dat er in Wilrijk, niet ver van het Middelheimpark, in 1978 een Jozef Hertogslaan is gekomen, heeft alles te maken met de parkwijk Den Brandt, die Jos voor de N.V. Extensa heeft uitgetekend. Die maatschappij werd gecontroleerd door de familie della Faille de Waerloos, die hun uitgestrekte domein met kasteel Den Brandt aan de Stad Antwerpen had verkocht, maar een deel daarvan mocht verkavelen voor de aanleg van een nieuwe villawijk.
Hertogs zelf vind je terug op het perk H van het Schoonselhof, de begraafplaats waar veel Beroemde Antwerpenaren een laatste rustplaats vinden.
Oeuvre (onvolledig):
1885 Kantoorgebouw bank- en verzekeringsmaatschappij Le Lloyd Belge, neobarok.
Meir 89-95, Antwerpen.
Beelden van Alphonse Van Beurden. Vandaag H&M-filiaal.
1888 Drie burgerhuizen
Nerviërsstraat 3-7, Antwerpen.
I.o.v. Victor Lynen, muziekmecenas en kunstverzamelaar.
1889 Koetshuis Lynen-Könemann
Nerviërsstraat 4, Antwerpen.
Het herenhuis is in 1904 en 1965 gesloopt.
1890-1891 Koninklijk Belgisch Zeemanshuis, eclectisch.
Ankerrui 20, Antwerpen.
In 1945 beschadigd tijdens WO II, in 1954 gesloopt.
1891 Synagoge Shomré Hadass, neomoors.
Bouwmeestersstraat 7, Antwerpen.
Bouw overgenomen van architect Eduard Stordiau volgens diens ontwerp.
Na WOII in 1958 gerestaureerd door architect M. Mirkine en nogmaals in 2019-2020.
1892 Herenhuis, deel van vier eclectische woningenen.
Sterstraat 28, Antwerpen.
Nrs. 22 en 24 ontworpen zijn door achitect Frans Van Dijk. I.o.v. Cuno Matthäus Randel.
1892 Woonhuis
Koningin Elisabethlei 14, Antwerpen.
Gesloopt.
1892 Herenhuis, neoclassicisme.
Amerikalei 131, Antwerpen.
I.o.v. Florent Bal.
1892 Christuskerk Bexstraat 9-11, Antwerpen.
Duitse Evangelische Kerk, gesloopt in 1979.
1892 Meergezinswoning, neoclassicisme.
Amerikalei 69, Antwerpen.
I.o.v. aannemer C.J. Brusselairs.
1892 Huis Fuhrmann
Koningin Elisabethlei 22, Antwerpen.
I.o.v. Peter Fuhrmann en Elvire Kreglinger.
1892-1893 Vlaamse Evangelische Kerk, neoromaans.
Bexstraat 13, Antwerpen.
In jaren 1960 afbraak bouwvallige spits, vervangen door huidige in 1986.
1893 Twee burgerhuizen
Jozef Liesstraat 15-17, Antwerpen.
I.o.v. Edmond de Werbrouck de Paris.
1894 Huis Kreglinger
Koningin Elisabethlei 16, Antwerpen.
I.o.v. Emilia Kreglinger-Walther.
1895 Grafmonument Familie Mayer-van den Bergh
Oude begraafplaats, Kerkstraat, Mortsel.
1896 Huis Good-Engels
Koningin Elisabethlei 18, Antwerpen.
I.o.v. Charles Alfred Good-Engels.
1896 Burgerhuis
Louize-Marialei 4, Antwerpen.
I.o.v. Auguste Grisar, eigenaar wolhandel Grisar & De Keuster.
1896 Hoekhuis, neoclassicistisch.
Melkmarkt 9 / Jezuïetenrui, Antwerpen.
1896 Het Redershuis
Ernest Van Dijckkaai 8, Antwerpen.
I.o.v. koopman en schepen van Koophandel en Haven Gustave Albert.
Nu eigendom Koninklijke Belgische Redersvereniging.
Gelijkvloers Eugeen Van Mieghem Museum.
1897-1901 Hansahuis kantoorgebouw, neobarok met beelden van Jef Lambeaux.
Suikerrui 1-11 / Ernest Van Dijckkaai 9-10, Antwerpen.
I.o.v. bankier-zakenman Wilhelm von Malinckrodt. Thans cafés, restaurants, winkels.
1899 Burgerhuis
Belgiëlei 199, Antwerpen.
I.o.v. Juffrouw H. Pfeifer.
1900 Burgerhuis, eclectisch.
Lange Leemstraat 190, Antwerpen.
I.o.v. Maria-Amelia Nottebohm-von Laer.
1900 Natiënhuis / Steinmann & Co. kantoorgebouw, eclectisch.
Jordaenskaai 24-25, Antwerpen.
1900 Kasteel De Sterre,
Jagersdreef 31, Kapellen.
Thans Elim, psychotherapeutisch centrum van vzw Emmaüs.
1901 Burgerhuis, eclectisch.
Nerviërsstraat 8, Antwerpen.
I.o.v. Ernest Reclus.
1901-1904 Museum Mayer – van den Bergh, neogotiek.
Lange Gasthuisstraat 19, Antwerpen.
Gevel vrije kopie van gekopieerde oudere Antwerpse huizen op Antwerpse wereldtentoonstelling 1895.
I.o.v. Henriëtte Mayer – van den Bergh voor kunstcollectie van haar overleden zoon
Fritz Mayer van den Bergh.
1901-1909 Sint-Fredericusgesticht
Fredericusstraat 89, Mortsel.
I.o.v. Henriëtte Mayer-van den Bergh ter nagedachtenis van haar zoon Fritz Mayer van den Bergh.
Thans Woonzorgcentrum Mayerhof.
1902 Herenhuis, Beaux-artsstijl.
Nerviërsstraat 4, Antwerpen.
Ontwerp architect Frans Van Dijk. I.o.v. Paul Wauter.
1902 Burgerhuis met magazijn, Beaux-artsstijl.
Volkstraat 58 (woonhuis), Graaf van Egmondstraat 41 (magazijn), Antwerpen.
I.o.v. Bernard Coppens.
1902-1903 Warenhuis Tietz, barok eclectisme. Beeld toortsdragende vrouw Jules Weyns, wereldbol Jules Anthone.
Meir 82, Antwerpen.
I.o.v. Leonhard Tietz. Thans Galeria Inno.
1904-1905 Villa’s Godefroid en Constantin,
Fredericusstraat 73-75 en 83-85, Mortsel.
Oorspronkelijk behorend tot Sint-Fredericusgesticht, thans gesloopt. I.o.v. Henriëtte Mayer-van den Bergh.
1905 Woonhuis-kunstgalerie E.L.J. Kums
Leopoldstraat 51, Antwerpen.
1905 Herenhuis Thijs,
Belgiëlei 91, Antwerpen.
I.o.v. bankier Edouard Thijs-Cateaux. Later Museum Smidt van Gelder, thans gesloten voor restauratie.
1905 Twee burgerhuizen
Markgravelei 26-28, Antwerpen.
I.o.v. Henriëtte Mayer-van den Bergh.
1905 Drie herenhuizen, eclectisch met neorococo elementen.
Koningin Elisabethlaan 8-12, Antwerpen.
1906 Twee burgerhuizen
Arthur Goemaerelei 60, Antwerpen.
I.o.v. Henriëtte Mayer-van den Bergh. Vandaag is één huis bewaard, andere gesloopt.
1907 Huis Messiaen,
Van Eycklei 1, Antwerpen.
I.o.v. dr. Messiaen. In 1989 gesloopt voor appartementsgebouw.
1907 Herenhuis, neorégencestijl.
Markgravelei 20, Antwerpen.
I.o.v. F. Müller.
1907 Huis Van den Bosch, eclectisch met neorococo elementen.
Koningin Elisabethlei 10, Antwerpen.
I.o.v. familie Van den Bosch. Thans Notarishuis.
1908 Burgerhuis, eclectisch.
Markgravelei 119, Antwerpen.
I.o.v. Henriëtte Mayer-van den Bergh.
1908 Kantoorgebouw,
Orteliuskaai 2 / Sint-Pietersvliet, Antwerpen.
1909 Sint-Fredericuskapel, traditioneel.
Fredericusstraat 79, Mortsel.
Behorend tot Sint-Fredericusgesticht, hersteld door architect G. Gilliot.
I.o.v. Henriëtte Mayer-van den Bergh.
1909 Burgerhuis, eclectisch.
Jan Van Rijswijcklaan 45, Antwerpen.
I.o.v. Gebr. Franck, meubelmakers, interieurontwerpers, kunstmecenassen.
1910 Burgerhuis, eclectisch.
Koningin Elisabethlei 26, Antwerpen.
I.o.v. Maximiliaan Alfred (‘Max’) von der Becke. In 1937 gekocht door Maurice Herbosch.
Vaak aangeduid als ‘gouverneurswoning’ omwille van de ligging t.o.v. het latere Antwerpse Provinciehuis.
1910 Osterriethhuis
Meir 85, Antwerpen.
I.o.v. Ernest en Leonie Osterrieth. Vergroting zijde Eikstraat.
1910 Magazijn La Cloche,
Hessenplein 2 / Oude Leeuwenrui, Antwerpen.
I.o.v. Magasins et Entrepôts réunies van Alfred Osterrieth-Schmid.
Op plaats van vroegere brouwerij ‘De Bel’, vandaar de naam.
1910 Wintertuin en muzieksalon herenhuis Fester
Karel Oomsstraat 24, Antwerpen. Nu Kunsthumaniora.
1910 Drie burgerhuizen, eclectisch.
Arthur Goemaerelei 42-44-46, Antwerpen.
I.o.v. Henriëtte Mayer-van den Bergh.
1910 Twee burgerhuizen, neorégence.
Belgiëlei 157-159, Antwerpen.
I.o.v. dhr. Van de Wouwer.
1910 Herenhuis, Beaux-artsstijl.
Mechelsesteenweg 65, Antwerpen.
I.o.v. Joseph Dierxsens.
1910-1918 Villa La Chapelle, eclectisch.
Beukenlaan 16, Antwerpen.
I.o.v. Familie Kreglinger.
1911 Herenhuizen
Kardinaal Mercierlei 17-19, Antwerpen.
I.s.m. Michel De Braey.
1911 Twee herenhuizen, eclectisch.
Van Putlei 24-26, Antwerpen.
I.o.v. zakenman en muziekmecenas Henri Fester.
1911 Kantoorgebouwen Steinmann & Co., neogotiek.
Jordaenskaai 24-25, Antwerpen.
Nr.25 Natiënhuis.
1911 Landhuis Cleveland
Acacialaan 12, Antwerpen.
I.o.v. Arthur François Brijs, voorzitter rederij Lloyd Royal Belge. Afgebroken na verkaveling landgoed in 1924.
1912 Herenhuis, neorégence.
Frankrijklei 133 / Lange Leemstraat 1A, Antwerpen.
I.o.v. Camille de Cauwer, uitgever dagblad Le Matin.
In 1955 uitgebreid door Roger de Langhe, in 1963 verder uitgebreid door L. Cloots.
1912 Electriciteitscabines, eclectisch.
Wittestraat 108 en Bredastraat 117, Antwerpen.
I.o.v. Compagnie Électrique Anversoise.
1913 Banque Centrale Anversoise
Lange Gasthuisstraat 20, Antwerpen.
I.s.m. architect Max Winders.
1914 Landhuis Heidehof
Kapelsestraat 45, Kapellen.
Verbouwing en uitbreiding. Thans Rijksinternaat.
1915 Appelkanthof, neoclassicisme.
Welvaartstraat 1, Boechout.
Herstel schade WO I van gebouw van architect Edmond Leclef uit 1875. I.o.v. Anna Bosman.
1920 Kantoorgebouw Baelde frères, neoclassicisme.
Minderbroedersrui 49, Antwerpen.
Uitbreiding van gebouw uit 1889 van architect Emile Thielens.
1920 Appartementsgebouw, Beaux-artsstijl.
Van Breestraat 17 / Lange Leemstraat 16-18 en 22-24, Antwerpen.
Wederopbouw na WO I. I.o.v. Paulin Baelde, wisselagent.
1920 Herenwoning Sint-Franciscus, historiserende restauratie.
Lange Nieuwstraat 43, Antwerpen.
I.o.v. scheepsvaartmaatschappij Eiffe.
1921 European Naval Stores Company, kantoorgebouw en appartementen.
Stoopstraat 1, Antwerpen.
In 1946-’48 verbouwd door Carlo Van Grimbergen.
1923 Herenhuis, neogotische herbouwing van woning uit 1873.
Frankrijklei 104, Antwerpen.
I.o.v. Maximilliaan Osterrieth-Speth, handelaar in koloniale waren.
1923-1924 Postmeesterhuis en Herenhuis Grisar, second empirestijl.
Lange Gasthuisstraat 9-11, Antwerpen.
Samenvoeging van beide panden i.o.v. Banque de Commerce. Thans Verso kledingzaak.
1925 Villa Les Erables
Ahornenlaan 1, Antwerpen-Wilrijk.
Uitbreiding in pseudo-vakwerkbouw van een door architect Edmond Lauwers in 1924 voor Albert De Groote ontworpen cottagevilla. I.o.v. kolonel Alfred Van Bever-De Bien.
1926 Villa La Chapelle, neogotiek en eclectisme.
Beukenlaan 16, Antwerpen.
Verbouwing en uitbreiding van hovenierswoning van kasteel Den Brandt uit 1885 tot landhuis.
1927 Villa, cottagestijl.
Eglantierlaan 17, Antwerpen.
I.o.v. weduwe Brijs – zie 1911 Landhuis Cleveland.
1928 Burgerhuis, Beaux-artsstijl.
Doornelei 22, Antwerpen.
I.o.v. Alice Van der Straeten-Liger. I.s.m. associé Gerard De Ridder.
1929 Herenhuis, neo-Lodewijk XV-stijl.
Mechelsesteenweg 176-178, Antwerpen.
I.o.v. echtpaar Robert Werner-Born. I.s.m. associé Gerard De Ridder.
1929 Appartementsgebouw, art deco.
Van den Nestlei 29 / Plantin Moretuslei 76-80 en 86-90, Antwerpen.
Voltooid door Gerard De Ridder.
1929-1930 Résidence du Nouveau Parc, Beaux-artsstijl.
Eglantierlaan 3-5, Antwerpen.
24 appartementen. I.o.v. Société Foncière du Nouveau Parc, geleid door weduwe Brijs.
Voltooid door Gerard De Ridder.
1929-1930 Agence Maritime International (AMI), kantoorgebouw, eclectisme.
Meir 1, Antwerpen.
Afgebroken en vervangen door winkels en appartementen. Voltooid door Gerard De Ridder.
???? Twee herenhuizen, neo-Lodewijk XVI-stijl.
Marialei 10-12, Antwerpen.
???? Burgerhuizen, sobere art nouveaustijl.
Marialei 14-16, 18, 20, Antwerpen.
???? De Grooten Robijn, beeldhouwwerk van Alfons Strymans.
Lange Nieuwstraat 20, Antwerpen.
Toevoeging rechtervleugel aan een rond 1740 door Jan Pieter van Baurscheit de Jonge gebouwd herenhuis voor de familie Du Bois de Vroylande. Beeldhouwwerk van Alfons Strymans.
Verbouwing tot Marriot-hotel.
???? Het Peerd in de Wieg, neobarok. Beeldhouwwerk van Alphonse Van Beurden.
Meir 87, Antwerpen.
Thans winkels.
???? Agence Maritime Internationale, kantoorgebouw, eclectisme.
Sint-Katelijnevest 61, Antwerpen.
???? Armement Deppe, kantoorgebouw, neoclassicisme.
Verbindingsdok-Oostkaai 11-15, Antwerpen-Eilandje.
Deze architect staat ook in de route Antwerpen-Quartier Latin van website Het Stille Pand:
hetstillepand.art/hertogs_jos.htm
Klik voor andere routes op Routes
Voor andere Bollebooswicht-items klik je op Bollebooswicht