Deze Bollebooswichtpagina is gekoppeld aan de Stapperloot-route Boechout
Wandel deze route met je smartphone.
LEOPOLD (Pol) VAN ESBROECK
°Londerzeel, 14 december 1911
† Brasschaat, 27 juli 2018
Oeuvrelijst onderaan.
Leopold Van Esbroeck wordt op 14 december 1911 in Londerzeel geboren als zoon van een slager, die tevens een café openhoudt. Omdat Leopold de zevende zoon in een reeks van liefst dertien kinderen is, wordt prins Leopold – de latere koning Leopold III – zijn peter. De prins is samen met zijn adjudant-generaal zelf te paard naar Londerzeel gekomen om de geboorteakte te ondertekenen.
Pol begint op z’n 13de als leerling-ornamentbeeldhouwer in Hombeek en volgt ’s avonds tekenles aan de kunstacademie van Mechelen. Wanneer hij 18 is, gaat hij studeren aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen, waar hij drie jaar later zijn opleiding voortzet aan het Nationaal Hoger Instituut met Ernest Wijnants als leermeester. Blijkbaar een goede leermeester, want vijf jaar later behaalt Pol de Prijs van Rome, een prijs voor beginnende kunstenaars van de academie. Hij krijgt bovendien de Prijs Godecharles voor beeldhouwkunst en in 1933 de Theodoor Van Leriusprijs.
Vanaf 1939 wordt Van Esbroeck zelf leraar aan de Antwerpse academie, waar hij in 1941 benoemd wordt tot professor Boetseren en Kappen aan het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten. Hij wordt viermaal uitgenodigd om deel te nemen aan een Biënnale voor Beeldhouwkunst Middelheim te Antwerpen. En hij trouwt met de twintig jaar jongere Mariëtte Coppens, zelf eveneens actief met houtsnijden en beeldhouwen in taille direct.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkt Van Esbroeck mee aan de restauratie van het Rubenshuis in Antwerpen, waarvoor hij aan de achtergevel van het atelier de stenen beelden van Poseidon en Amphitrite in nissen maakt, plus twee marmeren bas-reliëfs onder de kroonlijst op het binnenplein, voorstellende De Opsmuk van Venus en Kroning van Alexander. Voorts het houtsnijwerk voor twaalf eiken faunenkoppen op de deuren en twee kariatiden in de loofgang van de tuin. Het is meteen zijn eerste grote opdracht.
Naast de Sint-Andrieskerk in Antwerpen staat sinds november 1975 zijn beeld Moeder Netje, een romanfiguur uit ‘Moeder waarom leven wij?’ van Lode Zielens, een persoonlijke vriend van Pol, die het beeld in 1947 maakte. Het wordt aanvankelijk op 24 juni 1951 onthuld op de hoek van de Plantin-en-Moretuslei en de Simonsstraat, de plek waar Lode Zielens op 28 november 1944 omkwam bij een V-bom inslag. Bij de verbreding van de Simonsstraat in december 1962 is het naar de binnenplaats van het AMVC (Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven, thans Letterenhuis) in de Antwerpse Minderbroedersstraat verplaatst, om meer dan tien jaar later naast de Sint-Andrieskerk terecht te komen. Daar kijkt Netje in de richting van de Pompstraat, waar Lode in 1901 is geboren.
In 1948 heeft Pol Van Esbroeck een Monument ter herdenking van de oorlogsslachtoffers in Boechout gemaakt, dat daar thans voor het gemeentehuis staat. Ook het oorlogsmonument van Kallo is van zijn hand.
Het Antwerpse stadsbestuur laat in 1963 de calvarieberg aan de Sint-Pauluskerk restaureren, die niet minder dan 72 beelden telt, waaraan ruim vier jaar is gewerkt. Van Esbroeck heeft daarbij ook een reeks totaal vergane beelden herkapt in Franse steen. Aan de hoekgevel van de Grooten Leypaert (Grote Markt 15 / Wisselstraat 9 in Antwerpen) hangt Pols kopie van een Madonna-met-Kind, naar een origineel uit 1742 van J. Van der Neer.
Op de patio van het Openluchttheater in het domein Rivierenhof in Deurne staat sinds 1952 het arduinen vrouwenbeeld, dat De Toneelkunst voorstelt. Ook het grote arduinen bas-reliëf Antwerpen uit 1953 aan de achterzijde van de toneelzaal van het Internationaal Zeemanshuis in de Generaal Belliardstraat is van hem. Het stelt Antwerpen voor als haven- en industriestad met zeilschip, kathedraaltoren, havenactiviteit, meeuwen boven de Schelde, echtpaar en stadswapen. Ook boven de hoofdingang een arduinen reliëf: een zeeman met scheepsroer en een afscheid nemende zeeman.
In zijn geboortedorp Londerzeel zorgt Pol Van Esbroeck in 1972 voor een borstbeeld van zijn nog beroemdere dorpsgenoot Gerard Walschap. In 1976 vervaardigt Van Esbroeck het beeld van schilder Marten Melsen, dat voor het gemeentehuis van het Antwerpse polderdorp Stabroek staat. Dichter Emile Verhaeren krijgt in 1985 zijn standbeeld op de Kaai in diens geboortedorp Sint-Amands-aan-de-Schelde (intussen Puurs-Sint-Amands).
Nadat hij in de Gagelhoflaan in Zoersel is gaan wonen, kapt Van Esbroeck uit de negen meter hoge stam van de op 27 april 1974 gevelde dorpslinde het verhaal van de Zoerselse dorpsgemeenschap. Sinds 1990 is dat monumentale werk te bezichtigen in een speciaal daarvoor gebouwd Lindenpaviljoen langs de Oostmallebaan. De ‘boom’ torst onder meer de figuur van Joke, een oud vrouwtje uit het Zoerselse gehucht Endhoven, Jo Driesen, het laatste Zoerselse vrouwtje in Kempense klederdracht, Mie Man, de laatste vroedvrouw van Zoersel, Jan en Trien, hoofdfiguren uit Hendrik Conscience’s roman ‘De Loteling’, de eerste vrouwelijke burgemeester uit de streek en tal van lokale beroepen, attributen en bouwsels. Echtgenote en beeldhouwster Mariëtte Coppens heeft uit de takken van de ontschorste boom ook taferelen gekapt uit ‘De Loteling’, waarvoor Conscience de inspiratie zou hebben opgedaan in het ‘Boshuisje’ te Zoersel.
Burgemeester Leona Detiège heeft de Antwerpse stadsmedaille uitgereikt aan Pol Van Esbroeck op diens 85ste verjaardag voor zijn inzet ten dienste van de stad. Dat mocht ook wel, Van Esbroeck heeft voor de historische Ommeganckstoet de reus Antigoon, de reuzin Palas Athene, de Walvis en de vier Dolfijntjes hermaakt.
Sinds 1989 is Pol ereburger van zijn geboortedorp Londerzeel, later ook van de streek Klein-Brabant. En de gemeente Zoersel wilde niet achterblijven, ook daarvan is Pol Van Esbroeck ereburger geworden. En op 22 april 2007 is aldaar een Pol en Mariëtte-wandeling ingewijd.
Op 27 juli 2010 is Leopold Van Esbroeck in Brasschaat overleden. Hij is begraven op het ereperk van het Antwerpse Schoonselhof.
Oeuvre (onvolledig):
1944-’46 Poseidon en Amphitrite – beelden in nissen achtergevel atelier, steen.
De Opsmuk van Venus en Kroning van Alexander – bas-reliëfs binnenplein, marmer.
12 faunenkoppen op deuren, eikenhout.
2 kariatiden in loofgang tuin, hout.
Rubenshuis, Wapper 11, Antwerpen. Restauratie en herbouw Rubenshuis.
1947 Moeder Netje, beeld, steen.
Plantsoen Sint-Andrieskerk, Sint-Andriesstraat, Antwerpen.
1948 Monument ter herdenking van de Oorlogsslachtoffers, steen.
Gemeentehuis, Heuvelstraat 91, Boechout – park voorzijde.
1949 De Schilder, torso schilder Eduard Van Esbroeck, Pols oom, brons.
Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, Leopold de Waelplaats, Antwerpen – interieur.
1952 De Toneelkunst – arduin.
Patio Openluchttheater Rivierenhof, Turnhoutsebaan, Antwerpen-Deurne.
1953 Antwerpen, basreliëf, arduin.
Theaterzaal Internationaal Zeemanshuis, Generaal Belliardstraat, Antwerpen (?).
1954-’56 Kruisomhelzing Sint-Lutgardis, basreliëf op fronton, mergelsteen.
Sint-Jozef met Kind + Altaren met reliëfs, hout.
Sint-Lutgardiskerk, Blaarstraat z/n, Tongeren.
1958 Vijf kariatiden en siermotieven, blauwe hardsteen.
Huis ’t Ogenblik, Grote Markt 12, Antwerpen.
1958 Gevelversiering
Huis De Meersman, Grote Markt 19, Antwerpen.
1958 Gevelversiering met gouden bootje
Huis De Pijnappel, Grote Markt 30, Antwerpen.
1960 Vrouwen met autowiel en hoorn des overvloeds met Studebaker ‘S’, bas-reliëfs.
Studebaker / Volkswagengarage Van Kerckhove, Steenhouwersvest / Drukkerijstraat, Antwerpen (gesloopt).
1963 Christus aan het kruis, pelikaan, haan, watermannen, slang met geraamte, doodskist, beelden uit herkapte Franse steen.
Calvarieberg Sint-Pauluskerk, Veemarkt / Zwartzusterstraat, Antwerpen.
1965 Scheepvaart, Sint-Bartholomeus, Handel en Nijverheid, bas-reliëfs.
Balkon Gemeentehuis, Burgemeester J. Nolfplein 1, Antwerpen-Merksem. (Nu Districtshuis)
1969 Streven naar een betere wereld, beeld, polyester.
Beerdonkstraat, Bornem.
1972 Borstbeeld Gerard Walschap
Gemeenschapscentrum Gerard Walschap, Sint-Jozefstraat 44, Londerzeel.
1976 Standbeeld Maarten Melsen
Gemeentehuis, Dorpsstraat 99, Stabroek.
1985 Standbeeld Emile Verhaeren, brons.
Kaai Sint-Amands, Puurs-Sint-Amands.
1990 Verhaal van de Zoerselse dorpsgemeenschap lindenhout, i.s.m. Mariëtte Coppens.
Lindepaviljoen, Oostmalsesteenweg, Zoersel.
1990 Hoop, beeld.
Districtshuis, Burgemeester J. Nolfplein 1, Antwerpen-Merksem – in interieur.
???? Madonna met Kind, kopie naar een origineel uit 1742 van J. Van der Neer.
Hoekgevel De Grooten Leypaert, Grote Markt 15 / Wisselstraat 9, Antwerpen.
???? Oorlogsmonument, reliëf.
Melseledijk, Kallo.
???? Grafmonument Frans Van Cauwelaert, triptiek.
Erepark Schoonselhof, Krijgsbaan, Antwerpen-Wilrijk.
???? Timpaan
Maagdenhuis, Lange Gasthuisstraat 33, Antwerpen.
???? Moeder en Kind + Sint-Willibrordus
Sint-Willibrorduskerk, Dorp, Rijkevorsel.
???? Moedermonument, met portret Gerda Walschap, moeder van schrijver Gerard Walschap.
Londerzeel.
???? Kruislieveheer
Puurs-Sint-Amands.
???? Beelden Gemeentehuis
Gemeentehuis, Heuvelplein 13, Essen.
???? Borstbeeld Hendrik Vanhasbroeck
Letterenhuis, Minderbroedersstraat 22, Antwerpen – interieur.
???? Reus Antigoon, Reuzin Palas Athene, Walvis, 4 Dolfijntjes, polyester, figuren uit de Antwerpse Ommeganckstoet.
Stadsmagazijn, Antwerpen.
Klik voor andere routes op Routes
Voor andere Bollebooswicht-items klik je op Bollebooswicht