Wandelroute VIRTON station-centrum
De groene vlakken wijzen je de weg.
Wil je er meer over weten, dan staat dat zwart op wit eronder. Kies zelf wat je interesseert.
Als je klikt op een afbeelding, dan zie je meestal hetzelfde, maar ofwel groter, ofwel op een andere manier, ofwel op een ander tijdstip.
Klik daarna bovenaan rechts op het scherm op X om terug te keren naar de route.
Wil je er meer over weten, dan staat dat zwart op wit eronder.
Ben je nieuwsgiering naar een onderwerp in oranje? Klik er op en je krijgt een interessante link. Meestal staat onze Bollebooswicht dan klaar om je er alles over te vertellen.︁
Ben je nieuwsgiering naar een onderwerp in oranje? Klik er op en je krijgt een interessante link. Meestal staat onze Bollebooswicht dan klaar om je er alles over te vertellen.︁ Om terug te keren naar de route klik je links bovenaan op het scherm op de pijl naar links.
Speciale verhalen zijn oranje omkaderd om ze snel terug te vinden.
Voor wie met de trein arriveert gaat deze korte wandelroute vooraf aan de stadsroute Virton.
Wie daar geen zin in heeft, kan de bus naar het stadshart nemen.
Afstand:
ca. 1,5 km.
Rolstoelvriendelijk.
Niet wandelen? Neem de bus tot voor het schoolgebouw met de 10 bogen https://www.letec.be/#/
Start:
Gare de Virton / Station Virton.
Welkom in Virton. De route start meteen in dit station met een vraag:
Wie zorgde voor de trein?
Dankzij Philippe Guillaume Bouvier ben je hier per trein kunnen arriveren. Als liberaal gedeputeerde voor het arrondissement Virton ijvert hij vanaf 1863 voor een spoorverbinding tussen Virton en de lijn Brussel-Arlon-Luxemburg. In 1866 oogst hij succes, liberaal minister van Financiën Frère-Orban besluit die lijn te laten aanleggen. Dat gebeurt niet door de Belgische Staat, sinds 1845 worden spoorlijnen in concessie gegeven aan privé-maatschappijen, in dit geval de Compagnie du Chemin de fer de Virton.Maar het zal tot 1873 duren voor er treinen over de rails gaan rijden. Eerst gedeeltelijk, pas in 1878 over het volledige traject.
Op dat moment is Saint-Mard nog een zelfstandige gemeente, grenzend aan Virton. Spoorlijnen worden behoorlijk ver weg van stadskernen gehouden, soms omdat nog bestaande stadswallen niet doorbroken mogen worden om militaire redenen, maar zeker ook omdat landbouwgrond goedkoper is dan stadsgrond en er ook minder afgebroken moet worden om rails aan te leggen. Vandaar dat het station van Virton op grond van de gemeente Saint-Mard komt te liggen en dit station tot voor kort Virton-Saint-Mard heette.
Ga naar buiten, zodat je op het plein voor het station staat.
Stomende machines en first dates
Hoewel de ruimte voor het station officieel niet Place de Gare/Stationsplein heet, heeft het er toch wat van weg. Ooit waren het trefpunten tussen volk van de stad en mensen van daarbuiten, vandaar cafés en restaurants. Hier vonden spannende ontmoetingen plaats tussen mannen en vrouwen die elkaar in hun dagelijks bestaan nooit tegenkwamen, ‘first dates’ uit een pre-Tinder tijdperk. Auto en internet hebben daaraan een einde gemaakt, vandaag zijn stationspleinen plekken die snel worden overgestoken, waarvan de nieuwe parkeerplaats naast het station een kenmerk vormt, net als enig verval van de bebouwing rondom.
Kopie of origineel ?
Het stationsgebouw komt er in 1880-’81 in wat neo-Franse renaissancestijl wordt genoemd. Kenmerkend voor Virton is de afwisseling tussen witte en rode steen in de verticale pijlers. Maar toch blijkt het ontwerp niet exclusief, want in Tamines langs de lijn Namen-Charleroi blijkt in hetzelfde jaar een identiek stationsgebouw neergezet te zijn.
In 2006 heeft het station een aanpassing aan de 21ste eeuw ondergaan, met onder meer een tunnel naar de perrons. Voorheen moest je gewoon de sporen oversteken. En dat waren er ooit meer, want Virton-Saint-Mard was een tijdlang een vormingsstation, hier werden goederentreinen samengesteld. Er was tot 1925 ook een grote loods voor acht stoomlocomotieven naast elkaar te stallen.
Voor je zie je een brede weg met links en rechts hoekhuizen, waarin ooit cafés floreerden. Op de rechter hoek was een speciaal café.
MAISON DES HUIT HEURES – Acht Urenhuis
Stationsplein.
Dit was een socialistisch trefpunt voor arbeiders. De naam ‘Acht Urenhuis’ komt van het socialistisch strijdpunt voor de achturige werkdag. Het idee stamt uit 1817, neergeschreven door de Engelsman Robert Owen: 8 uur arbeid, 8 uur recreatie, 8 uur rust. De Tweede Internationale – een samenkomst van socialistische bewegingen – roept in 1890 de 1ste mei uit als strijddag voor de achturige werkdag en 1 mei is sindsdien de socialistische feestdag. Op 14 juni 1921 kondigt minister van Arbeid Jos Wauters zijn wet rond de 8-urige werkdag en 48-urige werkweek af. Allebei dus zowat een eeuw geleden ingevoerd.
Ga nu rechtuit richting Virton-centrum via de Avenue Bouvier.
Na de rails de kasseien van Bouvier
Nadat hij tijdens zijn eerste ambtsperiode de spoorlijn had gerealiseerd, zorgt Philippe Bouvier tijdens een nieuw mandaat tussen 1880 en 1885 voor de aanleg van een directe verbinding tussen het stadshart van Virton en dit station. Nog niet de brede laan van nu, maar een met kasseien bestraatte weg, omzoomd door kastanjebomen.
Op 7 april 1888 krijgt die directe verbinding de naam Avenue Bouvier, de gedeputeerde is dan al bijna drie jaar dood. Was Virton een grotere stad geweest, dan zou je hier door de belangrijkste winkelstraat wandelen, zoals de Nieuwstraat in Brussel, de Meir in Antwerpen of de Stationsstraat in Sint-Niklaas. Want over de weg van station naar stadshart passeerde veel volk. In Virton zijn het echter de rijkere burgers, die er hun chique huizen bouwen.
Wandel naar het eerste kruispunt met links de Rue Edmond André en rechts de Rue de la Station. Even ervoor staan we stil bij het voorlaatste huis rechts.
CAFÉ DU CHEMIN DE FER
Avenue Bouvier 161.
Dit vroegere ‘Spoorwegcafé’ heeft een nogal aparte gevel met schelpenmotief boven ramen en deuren en een ruitvorm boven het brede raam op de eerste verdieping.
In de stationsbuurt waren er niet minder dan acht cafés, waarvan er vier op alle hoeken van dit kruispunt. Daarnaast nog enkele hotels om toeristen en zakenlui op te vangen.
Maar blijkbaar was er door al die concurrentie niet steeds voldoende te doen in zo’n café, want eigenaar Renauld-Poplain was ook nog loodgieter.
Pal ernaast op de hoek met de Rue de la Station een vroeger hotel.
HÔTEL BELLE VUE
Avenue Bouvier 159 / Rue de la Station.
Met de ingang op de hoek en ooit een grote luifel langs de hele breedte aan de Avenue. Daaronder konden dan de auto’s met chauffeur op hun bemiddelde eigenaars wachten. Veel verkeer was er niet, in 1912 reden er in Virton nog slechts tien personenauto’s.
Wandel verder naar het volgende kruispunt met rechts de Rue de Mageroux en links de Dessus de la Fontaine Martin.
Valse munters in Mageroux
De Rue de Mageroux leidt naar het Plateau de Mageroux, zowat de wieg van Virton. Vandaag ligt die archeologische schatkamer pal naast de Haute École Robert Schuman.
Er zijn daar opgravingen gedaan, want hier bevond zich in de Gallisch-Romeinse periode een vicus, een kleine nederzetting, die rond 259-260 na Christus verwoest is.
Niet ver daar vandaan is later Vieux-Virton ontstaan, aan de samenvloeiing van de riviertjes de Ton en de Vire. Dat eerste riviertje kom je tegen in de route door Virton-stad.
Bij recente opgravingen in april 2019 is op het Plateau een atelier van valse munters ontdekt, met een behoorlijk aantal valse munten, plus gietmateriaal. Omdat er op die munten een afbeelding staat van de Romeinse keizer Maximus, weet men dat deze activiteit heeft plaatsgevonden rond zijn heersperiode van 235 tot 238 na Christus.
Ga links de Dessus de la Fontaine Martin een stukje in, dan zie je voor je die ‘fontaine’.
FONTAINE MARTIN – Martinusbron
Dessus de la Fontaine Martin.
Dit gebouwtje met drie ronde toegangen is een oude wasplaats, waar vrouwen uit de omgeving tot halfweg de 20ste eeuw samen hun was kwamen doen.
Dat verliep in twee fases: thuis werd de grote was in kuipen met warm water gedaan, waaraan as van verbrand hout was toegevoegd. Die houtas bevatte kaliumcarbonaat, een prima ontsmettings- en bleekmiddel. De volgende dag moest al dat wasgoed gespoeld worden en daarvoor was veel stromend water nodig. Dat gebeurde dus in zo’n openbare wasplaats met diverse wasbekkens, waar een bron voor water zorgde. Je ziet dat het nog steeds volop stroomt …
In dit geval was er naast de wasplaats ooit nog een open rond reservoir, waaruit water geput werd voor de stoomlocomotieven in het station.
Naamgever Martinus van Tours was een populaire heilige sinds de middeleeuwen. Hij gaf de helft van zijn mantel aan een bedelaar en heeft zo dus iets met linnengoed te maken.
Wandel weer terug naar de Avenue Bouvier en ga linksaf weer richting Virton centrum tot je links de Rue Ferdinand Ribonnet tegenkomt.
HUIS NOTARIS BOEVER
Hoek Avenue Bouvier / Rue Ferdinand Ribonnet.
Een opvallende woning met aan elke straatzijde vijf dakkapellen die uit het tentdak steken.
Intussen ben je aan je linkerzijde in de Avenue Bouvier al enkele woningen in de eclectische stijl gepasseerd. Zo wordt de combinatie van elementen uit diverse bouwstijlen genoemd, die eind 19de, begin 20ste eeuw veelvuldig is toegepast bij duurdere woonhuizen, zoals er langs deze voorname laan diverse staan.
Ferdinand Ribonnet, de man waarnaar de zijstraat is vernoemd, was een rijke handelaar die hier een groot aantal gronden had opgekocht om die daarna te verkavelen in percelen voor woningbouw.
Ga verder over de Avenue Bouvier tot je links iets hartelijks opmerkt.
HUIS MET DE HARTJES
Avenue Bouvier 79.
Wat achteraan gelegen, met zowaar een tuintje ervoor en een tuinpaadje ernaast, zie je hier een schattig huis, waarvan de ramen je met witte hartjes welkom heten.
Aan de overkant, ongeveer tegenover de Rue de la Clochette, een compleet andere stijl.
ART DECO WONINGEN
Avenue Bouvier 50 + 52.
Je ziet hier links twee huizen naast elkaar met gevels in gele steen, elk met een raampartij op de deels gebogen verdieping. Dit soort woningen in art deco stijl dateren uit de jaren na de Tweede Wereldoorlog. Dan komt de pakketboot-stijl in zwang. Die ontstaat nadat een groep moderne architecten, onder wie de beroemde Le Corbusier, samenkomt op een cruiseschip. En daar zien ze gebogen lijnen en relingen.
Vaak zie je bij dit soort huizen nog zwarte tegelranden met gouden lijntjes langs de uitspringende vlakken en zuiltjes in dezelfde tinten.
Wat verder overschrijd je de stadsgrens van Virton, na de fusie een deelgemeentegrens. Iets verder aan je rechterzijde moet je net voor het parkje even omkijken naar de huisgevel.
Vredesduiven op de zijgevel van Avenue Bouvier 37.
In 1970 maakt Ernest Bernardy voor Joseph Michel dit mozaïek met drie vredesduiven in de voor Ernest kenmerkende kleuren blauw en oranje. Je komt Bernardy’s werk nog vaker tegen in de route Virton-stad.
In het parkje zie je nu een monument met een aparte betekenis.
Een belofte om groot onheil te voorkomen
Dit Monument du Sacré-Coeur (Heilig Hartbeeld) is hier opgericht in 1930 na een belofte van de Virtonse burgers en notabelen, die ze in augustus 1914 hadden gedaan. Wat was er die maand gebeurd in dat oorlogsjaar?
Op 22 augustus stuiten twee Duitse legereenheden op twee Franse eenheden in de Gaumestreek, waarna het gebied rond Virton middenin het oorlogsgebeuren komt te liggen, vooral bij de dorpen Belmont, Ethe en Bleid.
Naast enorme verliezen aan Franse zijde, waardoor dit de meeste dodelijke dag uit de Eerste Wereldoorlog is geworden, komen 284 inwoners van Ethe en Latour om door verbranding, verstikking of worden ze doodgeschoten. Bovendien worden er 256 huizen verwoest.
De belofte van de Virtonezen hield in dat zij dit monument zouden oprichten als hun stad zo’n lot bespaard bleef, wat gelukkig gebeurde.
Aan de overzijde zie je het Collège Notre-Dame du Bonlieu, want die naam gaat schuil achter de letters CNDB. Om dit Onze-Lieve-Vrouw van Bonlieu college beter te zien, ga je links de Rue Chanoine Crousse in. Let meteen op het hek op de straathoek met de tekst ‘1885 Deus MIM Adjutor 1910’.
COLLÈGE SAINT-JOSEPH
Rue Chanoine Crousse 1.
De huidige schoolnaam is ontstaan in 1985 na een fusie van het Collège Saint-Joseph met het Pensionnat du Immaculée Conception (Sint-Jozefcollege en Internaat van de Onbevlekte Ontvangenis). In deze gebouwen huisde het eerstgenoemde college.
Loodzware Jozef als wapen in de schoolstrijd
Het Sint-Jozefcollege is het product van de schoolstrijd. Die woedt vanaf 1879 in België tussen katholieken en liberalen. Zij wisselen elkaar af in korte regeerperiodes, waarbij telkens een ander scholenbeleid wordt gevoerd.
Tegen liberale maatregelen verzetten de katholieken zich. Hier wordt in 1885 onder impuls van de Naamse bisschop Monseigneur Belin, de kanunniken Lesquoy en Henry, plus pastoor Smal een katholiek college gesticht. Dat moet de tegenhanger worden van het Collège communal, vandaag Athenée Royal.
Eerste directeur van het Sint-Jozefcollege wordt kanunnik Émile Crousse, naar wie de straat is genoemd. Hij komt uit de broederorde van Malonne, een alom bekend klooster en broederschool nabij Namen. Onder Crousse’s leiding slaat architect broeder Maixantis uit Malonne aan het bouwen. Met als sluitstuk in 1886 boven de hoofdingang het Sint-Jozefbeeld uit 300 kilo gietijzer.
Tussen 1889 en 1901 volgt de neogotische Sint-Jozefskapel in de straat links opzij. En vanaf 1887 wordt er gebouwd aan een boerderij met melkerij. Zo slaat het college twee vliegen in één klap: een praktijkopleiding voor jonge landbouwers en voedsel voor de interne leerlingen van de school.
Bibberen bij de proclamatie
In de grote zaal van het college vond jaarlijks de bekendmaking van de resultaten van alle leerlingen plaats. Die staan twee-aan-twee te wachten in een lange rij, totdat hun naam wordt afgeroepen. Dan moeten ze voor het podium komen om voor alle aanwezigen te aanhoren of ze geslaagd of gezakt zijn. Een vreselijk moment van bang afwachten.
Verderdoor, op de hoek van de Rue Chanoine Crousse en de Rue Croix-le-Maire zie je een kruisbeeld, het Burgemeesterkruis.
CROIX-LE-MAIRE – Burgemeesterkruis
Rue Chanoine Crousse / Rue Croix-le-Maire
Dit kruis herdenkt het toekennen van zelfbestuur aan de inwoners van Virton. Dat gebeurt in 1270 door Lodewijk van Chiny via een oorkonde met vrijstellingen.
In de 18de eeuw werd bij dit kruis op Pinksterdag de verkiezing gehouden van burgemeesters en schepenen van Virton. Stemmen gebeurde met het omhoog steken van je hand of met luide stem roepen. Alleen burgers van de stad mochten daaraan deelnemen.
Terug naar de Avenue Bouvier. Aan de overzijde zie je de Rue Octave Foncin.
Op de hoek van die straat en de Avenue staat het huis van notaris Robert en daarnaast dat van buurman-notaris Lambinet.
Aan de overzijde op nr. 30 aan het huis met het hoge dak is een serre verbonden, die al op zichzelf een zeldzaam reliek is.
Nog wat verderop in de Avenue Bouvier kom je aan het Vredegerecht.
CHÂTEAU FONCIN – JUSTICE DE PAIX
Avenue Bouvier 27
Een kasteel uit 1891 van – alweer – een notaris. Maar Octave Foncin was ook nog liberaal burgemeester van Virton.
Na de komst van het Vredegerecht – waar geschillen tussen burgers onderling worden behandeld – heeft het stadsbestuur de vroegere tuin veranderd in een openbaar park, uiteraard Parc Foncin genoemd. Je kan er zo heen, via de doorgang naast het kasteel.
Bijna op het eind van de Avenue Bouvier kom je links nog langs een bibliotheek in een oude kapel. De naam voegt beide samen: biblio + nef – de naaf ofwel het schip van de kapel.
LA BIBLIO’NEF
Esplanade de l’Avenue Bouvier 4A
In 1905 wordt bij het Internaat van de Onbevlekte Ontvangenis van de Soeurs de la Doctrine Chrétienne (Zusters van de Christelijke Leer) een kapel in neogotiek gebouwd, waar de leerlingen de mis bijwonen onder veilige nonnencontrole. Maar die gewoonte raakt uit de tijd en zo komt deze kapel leeg te staan.
In 2002 koopt het stadsbestuur de kapel om er een nieuwe bibliotheek in onder te brengen. Die vervangt de vroegere stadsbibliotheek in het Maison des Dominos (dat je in de stadsroute te zien krijgt) en een vrije bibliotheek voor volwassenen, die op initiatief van burgemeester Pierre Scharff was ontstaan.
Architect Bertrand van Droogenbroeck van bureau ‘alinea ter’ gaat aan de slag om oud en nieuw harmonieus samen te brengen. Dat lukt hem, hij behoudt de neogotische buitenkant en plant daar nieuwe onderdelen binnenin. Opvallend: een glazen toren vol eigentijdse media.
Sinds de opening in mei 2010 kom je de bibliotheek binnen via het forum, tevens expositieruimte. Loop voor de jeugdafdeling helemaal door tot achteraan, die is in het vroegere koor. Volwassenen nemen de lift naar boven, daar heeft de kapel een extra verdieping gekregen. Een rondlopende galerij leidt naar de leeszaal boven de ingang, vroeger het doksaal van de kapel.
De originele glasramen hebben dankzij restauratie hun oorspronkelijke kleuren behouden. Maar op de kapitelen van de zuilen die het gewelf ondersteunen, zie je op de grijze steen kleurrijke strepen als 21ste-eeuwse toetsen. Zo krijg je nooit het idee dat je door een gebouw uit het verre verleden loopt.
Je bent welkom: di.wo.do. 14-17u., vr. 10-12/14-17u., za. 10-12u., ma.zo. gesloten.
Rolstoelvriendelijk.
NOTRE-DAME DE BEAURAING – Onze-Lieve-Vrouw van Beauraing
Onmogelijk haar niet op te merken binnen haar opspringende lijnen, deze Madonna in mozaïek. 30.000 stukjes hard matglas van 2 bij 2 cm en vier maanden werk waren in 1973 nodig voor zuster Rose-Marie Rossion om dit kunstwerkje te realiseren. Maar als je tekenlerares aan de onderwijzersopleiding bent, ga je daar natuurlijk voor!
Beauraing ten zuiden van Dinant is een druk bezocht bedevaartsoord sinds vijf kinderen daar op 29 november 1932 een verschijning van Maria hebben gezien boven een spoorwegbrug.
Fernande (15) en Albert (11) Voisin zijn met Andrea (14) en Gilberte (9) Degeimbre op weg om Gilberte Voisin (13) van school te halen. Aan de schooldeur merkt Albert plots boven de spoorbrug een verschijning op. Alle kinderen zien een vrouw in wit licht en rennen bang naar huis, waar hun ouders geen geloof hechten aan hun verhalen.
Er volgen niet minder dan 32 nieuwe verschijningen op dezelfde plek, maar nu lager bij een meiboom in de schooltuin. De verschijning zegt dat zij de Onbevlekte Ontvangenis is, de moeder van Jezus. Telkens worden de kinderen ondervraagd over wat ze meemaken, ze vertellen steeds allemaal hetzelfde.
Op 3 januari 1933 vindt de voorspelde laatste verschijning plaats. Intussen hebben de kinderen gezelschap gekregen van een flinke menigte van volwassenen, die evenwel zelf geen verschijning zien, maar wel dat de kinderen telkens plots op hun knieën vallen en vanaf dat moment geen pijn voelen en zich niet meer bewust zijn van hun omgeving. Sindsdien is de plek in Beauraing uitgegroeid tot een groot bedevaartsoord.
Naast deze bibliotheek staat een huis uit een andere tijd.
LA MAISON SIMONET – Huize Simonet
Avenue Bouvier 2.
In 1909 laat het echtpaar Édouard-Narcisse Simonet en Louisa Gilles door aannemer Jan Hugen een groot pand neerzetten, woonhuis en winkel gecombineerd, alles in fraaie Beaux-Arts stijl. Dit soort huizen zijn dan erg in trek in Brussel, maar voor Virton is het iets bijzonders.
Links het woonhuis met brede voordeur en een balkon met iets smallere balkondeur. De bovenramen van die twee deuren hebben hetzelfde patroon, alleen onderaan iets breder uitgewerkt.
Rechts was er een beddengoed- en stoffenwinkel met daaraan een confectieatelier dat de Tweede Wereldoorlog niet heeft overleefd.
Ook het mansardedak is opvallend met zijn dakkapellen, tweemaal ruim uitspringend, viermaal beperkt tot een oeil-de-boeuf – zo heten die ovale vensters.
Sinds 1993 is het huis beschermd als monument en intussen is er achterin een gîte (vakantieverblijf) geïnstalleerd.
Ga aan het einde van de Avenue Bouvier linksaf, de Rue Docteur Jeanty in. Wandel die uit en je ziet al snel voor je het Syndicat d’Initiatieve La Gaume opdoemen, de Toeristische Dienst van de Gaumeregio. Hier start de Route Virton centrum oude stad.
Deze route is o.a. gebaseerd op informatie van:
– Memoires en Images Virton Saint-Mard
– Carnets du Patrimoine – Le Patrimoine de Virton
– Virton et Gaume, Histoire & Collections de Frédéric Renauld (www.survirton.be)
– Parcours artistiques Virton – Saint-M’art